نگاه هاشمی رفسنجانی به سیاست خارجی ایران
آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی در خاطرات روز ۲۰ مهر ۱۳۸۱ خود به دیدار با محمدجواد ظریف، نماینده وقت ایران در سازمان ملل، اشاره کرده و توصیهای مهم درباره نحوه مواجهه با آمریکا ارائه داده است. او در این دیدار تأکید کرده که با وجود برخی تغییرات مثبت در رفتار آمریکا نسبت به ایران، سیاست «کجدار و مریز» باید همچنان ادامه یابد.
تغییر رویکرد آمریکا و تحلیل شرایط منطقه
به گفته ظریف، آمریکاییها در آن مقطع عقبنشینیهایی در سیاست خود نسبت به ایران نشان داده بودند؛ احتمالا به دلیل نیاز به همکاری ایران در جنگ عراق. هاشمی رفسنجانی در واکنش به این موضوع، بر ضرورت احتیاط و ادامه سیاستی متوازن و محتاطانه تأکید کرد. این نگاه نشان میدهد که او معتقد بود هرگونه تغییر در روابط با آمریکا باید با دقت و بدون شتابزدگی دنبال شود.
جلسات مجمع تشخیص و دغدغههای داخلی
هاشمی در همان روز در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز حضور داشت. در این نشست، سه بند دیگر از سیاستهای کلی شهرسازی تصویب شد و مقرر گردید جلسات مجمع برای جبران عقبماندگیها بهصورت هفتگی برگزار شود. همچنین درباره خطر بروز جنگ در منطقه بحثهایی صورت گرفت.
مشکلات مدیریت شهری تهران
در ادامه روز، هاشمی میزبان محمد عطریانفر و محمدحسن ملکمدنی، رئیس شورای شهر و شهردار وقت تهران بود. آنها از درگیریهای داخلی شورا و مشکلات اداره شهر سخن گفتند و نسبت به افزایش تعداد اعضای شوراها ابراز نگرانی کردند. همچنین به موضوع فروش تراکم در دورههای مختلف شهرداری اشاره شد؛ بهگونهای که در زمان غلامحسین کرباسچی، سالانه یک میلیون مترمربع تراکم با میانگین ۶۵ هزار تومان فروخته میشد، اما در سال گذشته این رقم به پنج میلیون مترمربع با میانگین ۳۷ هزار تومان رسیده بود.
حادثه تروریستی در سواحل یمن
در گزارشهای همان روز آمده بود که انفجار کشتی نفتی فرانسوی در سواحل یمن یک اقدام تروریستی بوده است. بازرسان اعلام کردند هدف اصلی، کشتی آمریکایی بوده اما به اشتباه کشتی فرانسه مورد حمله قرار گرفته است. گروهی اسلامی نیز اعلام کرده بود کشتیهای غیرآمریکایی باید هویت خود را با تابلوهای مشخص اعلام کنند.
جمعبندی
توصیه هاشمی رفسنجانی به ظریف درباره ادامه سیاست کجدار و مریز در قبال آمریکا نشاندهنده رویکردی محتاطانه در سیاست خارجی ایران در اوایل دهه ۸۰ است. او در عین حال که تغییرات مثبت در رفتار آمریکا را میپذیرفت، بر ضرورت پرهیز از شتابزدگی و حفظ موازنه تأکید داشت. این نگاه، بازتابی از تجربه سیاسی او در مدیریت بحرانها و توجه همزمان به مسائل داخلی و خارجی کشور بود.
