بنوِنتو (Benevento) شهری تاریخی در جنوب ایتالیاست که با جمعیتی بیش از ۵۵ هزار نفر، نه تنها به خاطر آثار باستانی چون تئاتر رومی و طاق تراژان شناخته میشود، بلکه بیش از هر چیز با افسانههای جادوگری و باورهای محلیاش شهرت یافته است. این شهر قرنهاست که به نام شهر جادوگران شناخته میشود و هنوز هم سنتها و خرافات قدیمی در زندگی روزمره مردم آن حضور پررنگی دارند.
افسانه یاناره و باورهای محلی
جادوگران محلی که در بنوِنتو با نام یاناره شناخته میشوند، محور بسیاری از روایتهای مردمی هستند. ساکنان شهر برای دور نگه داشتن چشمزخم و جادو، آیینهایی خاص دارند؛ از گذاشتن جارو کنار در خانه برای مشغول کردن جادوگران به شمارش شاخههای آن گرفته تا باور به اینکه اگر موی اسب صبحها بافته باشد، جادوگران شبانه از آن برای سواری استفاده کردهاند.
ریشه تاریخی شهر جادوگران
شهرت بنوِنتو به عنوان شهر جادوگران به قرن پانزدهم بازمیگردد. در آن زمان زنی به نام «ماتهوچیا دی فرانچسکو» به جرم جادوگری محاکمه و سوزانده شد. او اعتراف کرده بود که با پمادی خاص خود را به درخت گردوی بنوِنتو میرسانده؛ درختی که بهعنوان محل تجمع جادوگران شناخته میشد. از آن پس، در بسیاری از محاکمههای جادوگری در ایتالیا، نام بنوِنتو بهعنوان مرکز گردهمایی جادوگران ذکر شد.
موزه جادوگران بنوِنتو
امروزه، موزه جادوگران بنوِنتو در کاخ پائولو پنجم، روایتگر این تاریخ و باورهاست. این موزه با نمایش اشیای محلی، ویدئوهایی از روایت سالمندان و حتی داستانهایی درباره جادو و عشق، تلاش میکند تصویری روشن از فرهنگ جادوگری شهر ارائه دهد. یکی از روایتهای مشهور، داستان زنی است که برای جلب محبت مرد دلخواهش قطرهای خون در قهوه او میریخت؛ باوری که نشاندهنده عمق پیوند جادو با زندگی روزمره مردم است.
لیکوره استرگا؛ نوشیدنی جادوگران
از دل این افسانهها محصولی نمادین نیز متولد شد: لیکوره استرگا یا نوشیدنی جادوگر. این نوشیدنی از سال ۱۸۶۰ در بنوِنتو تولید میشود و ترکیبی از زعفران، کاج و نعناع دارد. بستهبندی آن تصویر جادوگران در حال رقص دور درخت گردو را نشان میدهد و به نمادی فرهنگی برای شهر بدل شده است.
جادوگری در فرهنگ و هنر
افسانههای بنوِنتو الهامبخش نویسندگان و هنرمندان نیز بوده است. جانی مارسیانو، نویسنده آمریکایی، مجموعه کودکانه «جادوگران بنوِنتو» را بر اساس همین روایتها نوشت و تلاش کرد جادوگران را بخشی طنزآمیز از زندگی روزمره نشان دهد.
میراث زنده جادوگری در بنوِنتو
به گفته ماریّا اسکارینزی، مردمشناس و پژوهشگر موزه جادوگران، بسیاری از سالمندان هنوز از ترس انتقام یانارهها باورهایشان را پنهان میکنند. او معتقد است اگر این روایتها و سنتها از بین بروند، بخشی از هویت فرهنگی بنوِنتو نیز نابود خواهد شد.
جمعبندی: بنوِنتو تنها یک شهر تاریخی با بناهای باستانی نیست؛ بلکه شهری است که در آن افسانهها و باورهای جادوگری هنوز زندهاند و در قالب سنتها، موزهها، محصولات محلی و آثار هنری، میراثی منحصربهفرد برای ایتالیا و جهان به شمار میروند.
