لولوخورخوره؛ افسانه‌ای آشنا در فرهنگ ایران و جهان
لولوخورخوره کیست؟ بررسی موجودی خیالی در فرهنگ ایران و جهان
لولوخورخوره موجودی خیالی است که والدین برای ترساندن و کنترل رفتار کودکان بازیگوش خلق کرده‌اند. این افسانه، هم در ادبیات شفاهی ایران ریشه دارد و هم نمونه‌های مشابه آن در فرهنگ‌های مختلف جهان دیده می‌شود.
ریشه‌ها و نقش لولوخورخوره در فرهنگ ایرانی
در متون کهن فارسی واژه «لولو» گاهی به معنی هیولا یا موجود ترسناک آمده و «خورخوره» نشان‌دهنده پرخور بودن یا آسیب‌رساندن است. پدران و مادران با تعریف داستان لولوخورخوره سعی می‌کردند کودک را از کارهای خطرناک بازدارند و در مواقع بی‌خوابی هم افسانه حضور لولوخورخوره را بهانه می‌کردند تا فرزندشان زودتر آرام بگیرد.
مصادیق جهانی لولوخورخوره
افسانه لولوخورخوره شباهت‌های زیادی با «بوگی‌من» در فرهنگ غرب و «بابایزمورک» در کشورهای اسپانیایی‌زبان دارد. این موجودات خیالی یک ویژگی مشترک دارند: ترساندن بچه‌ها برای اصلاح رفتار یا آرام کردن آن‌ها در شب.
- بوگی‌من (Boogeyman) در انگلستان و آمریکا
- بابایزمورک (El Coco) در اسپانیا و لاتین آمریکا
- قرینِ سحر در سنت‌های عربی
تبعات مثبت و منفی استفاده از لولوخورخوره
بهره‌گیری از لولوخورخوره برای تربیت فرزند دو وجه دارد. از یک سو این افسانه می‌تواند باعث نظم‌پذیری کودک شود و در مواقع خطر هشدار بدهد؛ اما از سوی دیگر ترس مداوم از موجود خیالی ممکن است اضطراب و بی‌خوابی ایجاد کند یا اعتماد کودک به والدین را تضعیف کند.
راهکارهای کاهش ترس از لولوخورخوره
۱. جایگزین کردن داستان‌های مثبت و قهرمانان مهربان برای تشویق به رفتار خوب
۲. گفتگو درباره واقعی یا خیالی بودن لولوخورخوره و ایجاد حس امنیت در کودک
لولوخورخوره نمادی از نیاز والدین به ابزارهای ساده برای حفظ سلامت و نظم فرزند است. با شناخت گسترده‌تر این افسانه و یادگیری روش‌های مدرن تربیتی، می‌توان از ترس‌آفرینی‌های بی‌مورد پرهیز کرد و فضایی امن و حمایتگرانه برای رشد کودکان فراهم نمود.
