با فرارسیدن فصل پاییز و رونق میوههای دلپذیر این فصل، خرمالو به یکی از محبوبترین گزینهها تبدیل میشود. اما در کنار خواص بیشمار، متخصصان طب سنتی هشدارهایی جدی درباره مصرف بیرویه و نادرست این میوه، بهویژه برای گروههای خاص، مطرح کردهاند. این هشدارها عمدتاً بر خطر انسداد روده و مشکلات گوارشی ناشی از خرمالو تمرکز دارد که میتواند سلامت افراد را به مخاطره بیندازد.
خرمالو چگونه دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار میدهد؟
دکتر الهام پارسا، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در تشریح این پدیده میگوید که خرمالو از دو طریق اصلی میتواند عملکرد دستگاه گوارش را مختل کرده و به یبوست یا انسداد روده منجر شود. مکانیسم اول به خاصیت چسبندگی خرمالو، بهویژه در صورت مصرف زیاد، بازمیگردد. ترکیبات تاننی موجود در این میوه، حالتی چسبنده در دستگاه گوارش ایجاد میکنند که میتواند مسیر روده را مسدود سازد.
مکانیسم دوم مربوط به شیوه مصرف است. بافت نرم و لزج خرمالو غالباً باعث میشود افراد آن را به درستی نَجَوند. این گذر سریع مواد غذایی نجویده به همراه تاننها، میتواند به تشکیل تودههای سخت و چسبنده در روده بینجامد. انسداد روده به مسدود شدن مسیر گوارشی اشاره دارد که میتواند دلایل متفاوتی داشته باشد؛ از جمله وجود تومور، التهاب، بلعیدن جسم خارجی، یبوست شدید، یا در این مورد خاص، تجمع مواد غذایی نجویده و تاننها.
تشکیل بزوآر؛ عامل پنهان انسداد روده ناشی از خرمالو
دکتر ریحانه علیپور، متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تاکید میکند که مطالعات علمی معتبر نشان دادهاند، خرمالوی نارس به دلیل داشتن مقادیر بالای تانن محلول، میتواند ترشحات روده را کاهش داده و حرکات دودی دستگاه گوارش را کند سازد. این شرایط به تشدید یبوست و در برخی افراد مستعد، به تشکیل «فیتو بزوآر» منجر میشود.
فیتو بزوآرها تودههای گیاهی سختی هستند که از مواد غذایی هضمنشده، بهویژه فیبر و تاننهای موجود در خرمالو، در دستگاه گوارش تشکیل میشوند. در موارد حاد، این تودهها میتوانند انسداد کامل روده ایجاد کرده و نیاز به مداخلات پزشکی جدی، حتی جراحی، داشته باشند. حتی خرمالوهای رسیده و شیرین، اگرچه فیبر بالایی دارند و در حد اعتدال میتوانند به بهبود گوارش کمک کنند، اما مصرف بیش از حد یا نجویدن کامل آنها نیز میتواند به تجمع فیبر و تاننها و در نهایت تشکیل بزوآر منجر شود.
چه کسانی باید در مصرف خرمالو احتیاط کنند؟
با توجه به مکانیسمهای ایجاد مشکل، برخی گروهها نیازمند احتیاط بیشتری در مصرف خرمالو هستند:
افراد دارای بیماریهای زمینهای و مزمن گوارشی: کسانی که سابقه یبوست مزمن، سندرم روده تحریکپذیر (IBS) یا سایر مشکلات گوارشی را دارند، باید با مشورت پزشک اقدام به مصرف خرمالو کنند.
کسانی که جراحی شکمی داشتهاند: به دلیل حساسیت دستگاه گوارش پس از جراحی، خاصیت چسبندگی خرمالو میتواند خطر انسداد را افزایش دهد.
کودکان زیر سه سال: به دلیل ناتوانی سیستم گوارشی در هضم کامل و خطر بلعیدن نادرست، مصرف خرمالو به دلیل خاصیت چسبندگی و امکان تشکیل توده، برای این گروه سنی توصیه نمیشود.
همچنین، افراد مسن که ممکن است با کندی حرکات روده مواجه باشند، بهتر است در مصرف این میوه جانب احتیاط را رعایت کنند.
دیدگاه طب سنتی و توصیههای ایمن برای مصرف خرمالو
در طب سنتی ایرانی، خرمالو میوهای با مزاج گرم و تر شناخته میشود. اگرچه این گرمی به حدی نیست که برای افراد گرممزاج محدودیت جدی ایجاد کند، اما انواع گس و نارس خرمالو، به دلیل محتوای بالای تانن، خاصیت قابض قوی دارند و میتوانند منجر به یبوست شوند.
برای بهرهمندی از خواص غذایی و درمانی خرمالو بدون تجربه عوارض ناخواسته، رعایت نکات زیر حائز اهمیت است:
اعتدال در مصرف: از زیادهروی در خوردن خرمالو، حتی انواع رسیده آن، پرهیز کنید. مصرف متعادل بهترین رویکرد است.
انتخاب خرمالوی رسیده: فقط خرمالوهای کاملاً رسیده و شیرین را انتخاب کنید. خرمالوی نارس و گس، سرشار از تاننهای محلول است که بیشترین خطر را دارند.
جویدن کامل: میوه را به آرامی و به طور کامل بجوید تا هضم فیبرها و جلوگیری از تشکیل تودهها تسهیل شود.
جدا کردن پوست: اگر پوست خرمالو ضخیم است، بهتر است آن را جدا کنید، زیرا هضم پوست میتواند دشوار باشد و به تشکیل بزوآر کمک کند.
مصرف با مصلحات: در طب سنتی توصیه میشود که خرمالو با مصلحات آن، مانند گلاب یا عسل (به مقدار کم) مصرف شود تا حدت طبع آن کاهش یابد و به هضم بهتر کمک کند.
در نهایت، خرمالو میوهای مغذی و پرخاصیت است که در صورت مصرف آگاهانه و با رعایت توصیههای متخصصان، میتواند بخشی لذتبخش از رژیم غذایی پاییزی باشد. آگاهی از مخاطرات احتمالی و رعایت احتیاطهای لازم، کلید بهرهمندی ایمن از این هدیه طبیعت است.
مطالب مرتبط
- آنزیم پاپائین: کلید نسل جدید داروها و ابزارهای بیوتکنولوژیک در پزشکی مدرن
- فیبر غذایی: کلید اصلی سلامت روده و تضمین زندگی طولانیتر
- نقش حیاتی تغذیه در مهار آنفلوآنزا: چه بخوریم و از چه پرهیز کنیم؟
- نقش حیاتی تغذیه در مهار آنفلوآنزا: چه بخوریم و از چه پرهیز کنیم؟
سلام، من الهام محمودی هستم؛ ۲۸ ساله و عضو تیم مجله اینترنتی یوز دانلود. با داشتن مدرک کارشناسی مرتبط با حوزه فعالیت این مجله، مسیر حرفهای خود را در این مجموعه آغاز کردم و امروز با انرژی و علاقه در بخش تحریریه فعالیت میکنم.
تلاش من همیشه بر این بوده که محتوایی دقیق، جذاب و کاربرپسند تولید کنم؛ محتوایی که هم برای مخاطبان ارزشمند باشد و هم جایگاه مجله را در فضای آنلاین ارتقا دهد. نگاه تحلیلی و توجه به جزئیات، ویژگیهایی هستند که در کارم به آنها تکیه میکنم تا بهترین نتیجه را ارائه دهم.