وام ازدواج که قرار بود نقطه آغاز زندگی مشترک جوانان باشد، امروز برای بسیاری به مسیری پرپیچ‌وخم و فرساینده تبدیل شده است. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد دریافت وام ازدواج ۳۰۰ میلیونی بسته به بانک و ظرفیت شعب، می‌تواند از چند هفته تا بیش از هفت ماه طول بکشد؛ وضعیتی که بسیاری از زوج‌ها را در بلاتکلیفی قرار داده است.
صف‌های طولانی و انتظار فرساینده برای وام ازدواج
یکی از زوج‌های متقاضی که اوایل اسفند ۱۴۰۳ ازدواج کرده‌اند، از سرگردانی چندماهه خود می‌گویند. آن‌ها پس از ثبت‌نام در سامانه بانک مرکزی با صف‌های هزار تا دو هزار نفری در استان‌های البرز و تهران مواجه شدند.
«سعید» در این‌باره توضیح می‌دهد: «بعد از سه ماه و نیم تنها موفق شدیم کد رهگیری بگیریم و به ما گفتند باید چندین ماه دیگر هم در صف بمانیم. برای وامی که حتی پاسخگوی هزینه‌های اولیه زندگی نیست، این انتظار واقعاً طاقت‌فرساست.»
رونق بازار خرید و فروش وام ازدواج
این زوج بارها ثبت‌نام خود را لغو و از نو آغاز کردند، اما تغییر شعبه نیز کمکی نکرد. آن‌ها به رونق بازار خرید و فروش وام ازدواج اشاره می‌کنند و می‌گویند: «در حالی که بسیاری از زوج‌های نیازمند ماه‌ها در صف می‌مانند، عده‌ای وام را دریافت کرده و می‌فروشند.»
به گفته آن‌ها، مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان نیز پاسخگوی هزینه‌های واقعی آغاز زندگی نیست: «در بهترین حالت می‌توان چند قلم وسیله ضروری و ارزان‌قیمت خرید. در تهران حتی برای رهن یک خانه کوچک هم این مبلغ کافی نیست.»
تجربه متفاوت زوج‌ها در دریافت وام ازدواج
در مقابل، زوج دیگری تجربه‌ای کاملاً متفاوت داشته‌اند. آن‌ها در اسفند ثبت‌نام کرده و اردیبهشت کد رهگیری دریافت کردند. «یگانه» می‌گوید: «بانک ظرف یک هفته وام را پرداخت کرد. تنها یک ضامن خواستند و چون مدارک کامل بود، روند اداری بدون مشکل انجام شد.»
اما همسر او با وجود ثبت‌نام همزمان، پس از هفت ماه همچنان در صف مانده بود و در نهایت مجبور شد ثبت‌نام را در بانک دیگری تکرار کند.
وابستگی زندگی مشترک به وام ازدواج
زوج‌های دیگری نیز تأکید می‌کنند که رهن خانه و برگزاری مراسم عروسی‌شان کاملاً به این وام وابسته است. آن‌ها ماه‌ها مراسم را به تعویق انداخته‌اند و می‌گویند: «این تأخیر نه تنها استرس و نگرانی ما را افزایش داده، بلکه برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی خانواده را هم تحت‌تأثیر قرار داده است.»
جمع‌بندی
تجربه زوج‌های جوان نشان می‌دهد که وام ازدواج ۳۰۰ میلیونی به جای آنکه گره‌گشای آغاز زندگی باشد، برای بسیاری به مانعی بزرگ تبدیل شده است. تفاوت چشمگیر در روند پرداخت میان بانک‌ها، صف‌های طولانی و ناکافی بودن مبلغ وام، همگی عواملی هستند که ضرورت بازنگری جدی در سیاست‌های حمایتی ازدواج را آشکار می‌سازند.