خواص و مضرات خامه از منظر تغذیه و سلامت
از نظر تغذیه و سلامت بدن مصرف خامه چه خواص و مضراتی دارد؟
خامه (Heavy Cream) محصول غلیظ شیر با حدود ۳۵–۴۰٪ چربی، منبع انرژی متراکم و ویتامین‌های محلول در چربی نظیر A، D، E و K است. هر ۱۰۰ گرم خامه پرچرب حاوی تقریباً ۳۴۰ کیلوکالری، ۳۷ گرم چربی (از جمله ۲۳ گرم چربی اشباع)، ۳ گرم پروتئین و مقادیر اندکی کربوهیدرات است (USDA, 2024).
فواید مصرف خامه
- افزایش غلظت ویتامین‌های A و D: تحقیقات نشان می‌دهد به‌دلیل چربی بالا، غلظت این ویتامین‌ها در خامه تا ده برابر شیر معمولی است و از استحکام استخوان‌ها و سلامت بینایی حمایت می‌کند.
- منبع انرژی سریع‌الگوار: برای کودکان و نوجوانان کم‌وزن یا بیماران در دوره نقاهت، مصرف مقادیر اندک خامه می‌تواند انرژی لازم را بدون حجم زیاد غذا فراهم آورد (Journal of Pediatric Nutrition, 2019).
- کمک به پایداری قند خون: چربی‌های سالم در ترکیب با کربوهیدرات‌های ساده، جذب قند را کند کرده و از نوسان سریع قندخون جلوگیری می‌کند.
مضرات و نکات احتیاطی
- چربی اشباع بالا: مطابق توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مصرف چربی اشباع نباید بیش از ۱۰٪ کالری روزانه باشد. مصرف مداوم خامه می‌تواند کلسترول LDL (“بد”) را تا ۱۰–۱۵ درصد افزایش دهد و ریسک بیماری‌های قلبی-عروقی را بالا ببرد.
- کالری زیاد و خطر افزایش وزن: هر قاشق غذاخوری خامه حدود ۵۰ کیلوکالری دارد؛ مصرف بیش از ۲ قاشق در روز می‌تواند به سرعت سهم انرژی دریافتی را بالا ببرد.
- افراد دارای فشار خون بالا یا اضافه‌وزن: این گروه‌ها باید مصرف خامه را به حداقل ۱۰–۲۰ گرم در هفته محدود کنند و در صورت نیاز، سراغ انواع کم‌چرب بروند.
- خطرات بهداشتی: خامه‌های فله یا غیرپاستوریزه ممکن است حامل باکتری‌های بیماری‌زا (مثل بروسلوز) باشند؛ حتماً از محصولات با برچسب پاستوریزه و معتبر استفاده کنید.
در یک نگاه، خامه در حجم کم می‌تواند به تأمین ویتامین‌های محلول در چربی و انرژی مورد نیاز کمک کند؛ اما به دلیل چربی اشباع و کالری بالا، بهتر است مصرف آن محدود، گه‌گاه و با توجه به وضعیت سلامت فردی صورت گیرد. همچنین جایگزین‌هایی مانند ماست یونانی پرچرب یا کره بادام‌زمینی طبیعی برای تنوع چربی‌های سالم در رژیم غذایی پیشنهاد می‌شود.
