سازمان هواشناسی هشدار سرمازدگی برای بخشهایی از نیمه شرقی کشور صادر کرده است؛ کاهش دما و یخبندان شبانه میتواند باغات و مزارع خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان را در معرض خسارت قرار دهد. در این گزارش اثرات احتمالی، راهکارهای فوری و توصیههای کشاورزی برای کاهش زیان بررسی شده است.
وضعیت جوی و محدوده هشدار سرمازدگی
تحلیل آخرین نقشههای هواشناسی نشان میدهد که امروز و بامداد سهشنبه سامانه سردی روی نیمه شرقی پهنه گسترده و کاهش محسوس دما رخ خواهد داد. مناطقی که سازمان هواشناسی برای آنها هشدار سرمازدگی اعلام کرده شامل خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و نواحی مستعد سیستان و بلوچستان هستند. در این بازه وزش باد شدید و در برخی نقاط احتمال خیزش گرد و خاک نیز پیشبینی میشود که میتواند ترکیب اثرات سرما را تشدید کند.
محصولات و مراحل حساس در برابر سرمازدگی
محصولات زیر در مواجهه با هشدار سرمازدگی بیشترین ریسک را دارند:
- باغات پسته، انگور، مرکبات و صیفیجاتی که در مرحله گلدهی یا جوانهزنی قرار دارند؛
- مزارع جو، گندم و برخی محصولات زراعی که در مراحل رشد اولیه حساساند.
سرمازدگی در مرحله گلدهی میتواند موجب ریزش گل، کاهش محصول در سال جاری و کاهش باردهی در سالهای بعد شود.
راهکارهای فوری برای کاهش خسارت در مواجهه با هشدار سرمازدگی
- اقدامات عملی میدانی: روشن کردن آتشهای کنترلشده یا گرمابخشهای موقت در باغها، پوششدهی بوتهها و درختان با پارچههای مخصوص، و استفاده از مهپاشی و دستگاههای تولید بخار در صورت امکان؛
- پیشگیری مدیریتی: تأخیر در آبیاری صبحگاهی تا گرم شدن هوا، جابجایی برنامههای برداشت و استفاده از بیمه محصولات کشاورزی و ثبت سریع خسارت برای پیگیری غرامت.
نکات فنی برای کشاورزان و مدیران باغها
- پوشش گیاهان با پوششهای پلاستیکی یا پارچهای میتواند دمای میکروکلیما را چند درجه بالا نگه دارد و از یخزدگی بافت حساس جلوگیری کند.
- در باغات مرکبات و پسته، افزایش تهویه و جلوگیری از ایجاد لایهی رطوبتی ساکن باعث کاهش آسیب سرما میشود.
- همکاری با مدیریت جهاد کشاورزی برای اطلاعرسانی دقیق، اجرای عملیات گروهی گرمابخشی و ثبت خسارت برای بهرهبرداری از کمکهای جبران خسارت ضروری است.
پیام مدیریت بحران و توصیه نهایی
سازمانهای محلی و کشاورزی باید براساس هشدار سرمازدگی فوراً هشدارهای منطقهای را به کشاورزان و بهرهبرداران ابلاغ کنند، تسهیلگرهای تامین پوششهای محافظتی و دستگاههای گرمابخش را آماده نمایند و کانالهای اطلاعرسانی را برای گزارش خسارت فعال نگه دارند. اقدام سریع و هماهنگ میتواند بهطور چشمگیری از شدت زیانهای اقتصادی بکاهد.
جمعبندی
با اعلام هشدار سرمازدگی برای چهار استان، زمان اقدام پیشگیرانه فرا رسیده است؛ ترکیب تدابیر فنی میدانی، هماهنگی دستگاههای حمایتی و آگاهسازی بهرهبرداران شانس حفظ محصول و کاهش خسارت را افزایش میدهد. کشاورزان با بهکارگیری راهکارهای ساده و سریع میتوانند اثرات نامطلوب سرمای ناگهانی را محدود کنند.
