تصور اینکه مصرف گاه‌به‌گاه سیب‌زمینی سرخ‌کرده، چیپس یا یک نوشیدنی شیرین در یک رستوران فست‌فود خطری جدی ندارد، ممکن است گمراه‌کننده باشد. اما نتایج یک بررسی بی‌سابقه نشان می‌دهد که همین غذاهای به ظاهر بی‌ضرر، که تحت عنوان "غذاهای فوق فرآوری شده" شناخته می‌شوند، می‌توانند به شکل گسترده‌ای به هر عضو اصلی بدن انسان صدمه بزنند. این یافته‌های تکان‌دهنده که در مجموعه‌ای از سه مقاله در نشریه معتبر "لنست" منتشر شده‌اند، بزرگترین و جامع‌ترین پژوهش جهانی در مورد پیامدهای مخرب این دسته از مواد غذایی بر سلامت انسان به شمار می‌رود.
ابعاد گسترده آسیب غذاهای فوق فرآوری شده به سیستم‌های حیاتی بدن
این تحقیقات گسترده که ۱۰۴ مطالعه بلندمدت را شامل می‌شود، نشان می‌دهد که ۹۲ درصد از آنها ارتباط مستقیمی بین مصرف غذاهای فوق فرآوری شده و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را گزارش کرده‌اند. علاوه بر این، مصرف این محصولات با مرگ زودرس نیز مرتبط است. این آسیب تنها به یک یا دو مشکل سلامتی محدود نمی‌شود؛ بلکه طیف وسیعی از مشکلات را در بر می‌گیرد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری‌های قلبی و عروقی
دیابت نوع ۲
افسردگی و اختلالات خلقی
چاقی و اضافه‌وزن
کارلوس مونتیرو، استاد تغذیه سلامت عمومی در دانشگاه سائوپائولو و از نویسندگان اصلی این مجموعه مقالات، تأکید می‌کند که شواهد قوی نشان می‌دهد انسان‌ها از نظر بیولوژیکی برای مصرف غذاهای فوق فرآوری شده سازگار نیستند و این محصولات به تمامی سیستم‌های اصلی بدن، از جمله سیستم عصبی، گوارشی و متابولیک، آسیب می‌رسانند.
شناسایی غذاهای فوق فرآوری شده: از چیپس تا سوسیس
غذاهای فوق فرآوری شده طیف گسترده‌ای از محصولات را شامل می‌شوند که به بخشی جدایی‌ناپذیر از رژیم غذایی مدرن تبدیل شده‌اند. این لیست تنها به چند مورد خاص محدود نمی‌شود و شامل اقلامی است که روزانه در سبد خرید بسیاری از خانواده‌ها یافت می‌شوند:
نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا
تنقلات بسته‌بندی شده نظیر چیپس، پفک، شکلات‌های صنعتی، آب‌نبات و بستنی‌های تجاری
محصولات پختنی نظیر نان‌های بسته‌بندی شده با ماندگاری طولانی، بیسکویت، شیرینی‌جات، کیک و پودر کیک
غلات صبحانه شیرین شده و فوری
غذاهای آماده و نیمه‌آماده شامل پیتزا و پاستاهای از پیش آماده، ناگت‌های مرغ و ماهی، سوسیس، همبرگر، هات‌داگ و سایر فرآورده‌های گوشتی فرآوری شده
سوپ‌های فوری، رشته‌فرنگی و دسرهای آماده
برای طبقه‌بندی این محصولات، محققان از سیستم "نوا" (NOVA) استفاده می‌کنند که غذاها را بر اساس سطح فرآوری‌شان به چهار رده تقسیم می‌کند. رده چهارم که مربوط به غذاهای فوق فرآوری شده است، شامل محصولاتی می‌شود که به صورت صنعتی تولید شده‌اند و اغلب حاوی طعم‌دهنده‌ها، امولسیفایرها، رنگ‌های مصنوعی، شیرین‌کننده‌ها و سایر افزودنی‌های شیمیایی هستند که نه تنها ارزش غذایی پایینی دارند، بلکه می‌توانند فرآیندهای طبیعی بدن را مختل کنند.
لزوم تغییر سیاست‌های غذایی برای مقابله با چالش غذاهای فوق فرآوری شده
با توجه به گسترش روزافزون مصرف غذاهای فوق فرآوری شده و تهدیدات جدی آنها برای سلامت عمومی، متخصصان خواستار اقدامات فوری و جهانی هستند. یکی از مهم‌ترین درخواست‌ها، برچسب‌گذاری شفاف و واضح مواد تشکیل‌دهنده این محصولات بر روی بسته‌بندی است، به‌گونه‌ای که مصرف‌کنندگان بتوانند اطلاعات کاملی درباره میزان قند، نمک و چربی اشباع شده در آنها داشته باشند. این اقدام به افراد کمک می‌کند تا انتخاب‌های آگاهانه‌تری داشته باشند.
پروفسور ماریون نستله از دانشگاه نیویورک بیان می‌کند که بهبود رژیم‌های غذایی در سراسر جهان نیازمند سیاست‌گذاری‌های متناسب با وضعیت منحصر به فرد هر کشور و میزان تثبیت غذاهای فوق فرآوری شده در عادات غذایی روزمره مردم است. وی تأکید دارد که در کنار تلاش‌های موجود برای کاهش مصرف چربی، نمک و قند، اقدامات فوری برای تنظیم و کنترل تولید و عرضه این محصولات ضروری است.
کارلوس مونتیرو نیز هشدار می‌دهد که افزایش مصرف این محصولات، الگوهای غذایی جهانی را تغییر داده و به تدریج جایگزین غذاهای تازه و با حداقل فرآوری می‌شود. او این تغییر را ناشی از نفوذ و قدرت شرکت‌های بزرگ جهانی می‌داند که با بازاریابی گسترده و لابی‌گری سیاسی، مانع از اجرای سیاست‌های موثر بهداشت عمومی برای ترویج تغذیه سالم می‌شوند و سودهای کلانی به دست می‌آورند.
در نهایت، نتایج این پژوهش جامع بار دیگر زنگ خطر را درباره انتخاب‌های غذایی مدرن به صدا درآورده است. شناخت دقیق غذاهای فوق فرآوری شده و آگاهی از مضرات آنها، گامی اساسی برای حفاظت از سلامت فردی و عمومی است. اقدامات فوری در سطح دولتی و آگاهی‌بخشی به مردم برای کاهش مصرف این محصولات، ضرورتی انکارناپذیر برای تضمین آینده‌ای سالم‌تر محسوب می‌شود.